Historia

Zakład Geodezji Inżynieryjnej i Systemów Pomiarowych

Działalność dydaktyczna Zakładu Geodezji Inżynieryjnej i Systemów Pomiarowych nawiązuje do działalności dydaktycznej Katedry Miernictwa II, która była drugą z kolei katedrą geodezyjną zorganizowaną na Wydziale Geodezji i Kartografii noszącym wówczas nazwę Wydziału Mierniczego. Katedra nadzwyczajna Miernictwa II, powołana na jesieni 1922 r., kierowana była przez zastępcę profesora, które to stanowisko piastował inż. Jan Piotrowski (późniejszy profesor nadzwyczajny na tej Katedrze) do wybuchu wojny w 1939 r.

W pierwszych latach istnienia Katedra Miernictwa II nie dysponowała dostatecznym instrumentarium. Działalność Katedry, w zakresie sprzętu pomiarowego, była wspomagana przez Katedrę Miernictwa prof. Antoniego Ponikowskiego (z Wydziału Inżynierii Lądowej), Departament Techniczny Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych oraz przez Wydział Pomiarowy Ministerstwa Robót Publicznych.

W 1933 r. Wydziały: Inżynierii Lądowej, Inżynierii Wodnej i Geodezyjny połączono w jeden Wydział Inżynierii. Poczynając od roku akademickiego 1934/35 na Oddziale Mierniczym doszło do uruchomienia dwu specjalizacji - Pomiarów Podstawowych i Miernictwa Stosowanego, wybieranych przez studentów po drugim roku wspólnych studiów. Stan taki utrzymał się do wybuchu wojny w 1939 r.

Po II-gej wojnie światowej, z początkiem roku akademickiego 1945/46, z przedwojennej struktury Wydziału Inżynierii Politechniki Warszawskiej został ponownie wyodrębniony Wydział Geodezyjny. Zróżnicowanie programowe studiów geodezyjnych zostało w zasadzie odtworzone w warunkach powojennych już w roku ak. 1945/46. Specjalności zastąpiono jednak oddziałami, uruchamiając Oddziały: Pomiarów Podstawowych, Miernictwa Stosowanego (pozostającego wtedy w stadium organizacji) i Urządzeń Rolnych, w ramach których kształcenie rozpoczynało się po dwóch wspólnych latach studiów.

Na samodzielnym Wydziale Geodezyjnym - w okresie kilku pierwszych lat po wojnie - wzrosła liczba katedr Wydziału. Oprócz trzech z przedwojenną tradycją - wśród których była Katedra Miernictwa II (kierowana w dalszym ciągu przez prof. Jana Piotrowskiego) o nazwie zmienionej na Katedrę Geodezji Niższej - powstała m.in. Katedra Miernictwa Stosowanego. Kierownictwo Katedry Miernictwa Stosowanego objął prof. Stanisław Kluźniak i funkcję tę pełnił do 1948 r., kiedy to Stefan Hausbrandt otrzymał tytuł doktora nauk technicznych na Wydziale Geodezji i został zaangażowany jako zastępca profesora i kierownik Katedry Miernictwa Stosowanego. Od 1951 r. kierownictwo tej Katedry objął Tadeusz Lazzarini, po uzyskaniu tytułu doktora nauk technicznych na Wydziale Geodezji PW.

W kwietniu 1954 r. dotychczasowy Wydział Geodezyjny Zarządzeniem Ministra Szkolnictwa Wyższego zmienił nazwę na Wydział Geodezji i Kartografii. W tym też roku Katedrę i Zakład Geodezji Niższej przemianowano na Katedrę i Zakład Podstaw Geodezji, którymi w dalszym ciągu kierował prof. Jan Piotrowski (do chwili przejścia na emeryturę w 1960 r.), a Katedrę i Zakład Miernictwa Stosowanego na Katedrę i Zakład Geodezyjnych Pomiarów Szczegółowych kierowane przez prof. Tadeusza Lazzariniego. Ponadto - w związku z przeprowadzoną w 1952 r. reorganizacją studiów geodezyjnych wprowadzającą 6 specjalności w kształceniu geodetów - powołano nowe Katedry. I tak powstały m.in. Katedra i Zakład Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej, których pierwszym kierownikiem został prof. Jan Ponikowski. Była to katedra, której zadaniem oprócz kształcenia w zakresie Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej było dyplomowanie magistrów inżynierów geodetów w tej specjalności.

Kiedy z końcem września 1960 r. prof. Jan Piotrowski przeszedł na emeryturę, obowiązki kierownika Katedry Podstaw Geodezji pełnił prof. T. Lazzarini, do chwili powołania na to stanowisko w 1962 r. prof. Henryka Leśnioka.

Pod koniec lat 60-tych z inicjatywy prof. Tadeusz Lazzariniego  rozpoczęto budowę Ośrodka Szkoleniowego w Grybowie. Ośrodek zbudowano z funduszy Ministerstwa Budownictwa dzięki zaangażowaniu pracowników Katedry, a szczególnie dr. inż. Zbigniewa Andersa. Ośrodek ten do dziś stanowi poligon doświadczalny  służący celom dydaktycznym i badaniom naukowym dla Wydziału Geodezji i Kartografii.

W roku akademickim 1970/71 Wydział Geodezji i Kartografii zmienia strukturę organizacyjną. Na Wydziale zlikwidowano wtedy katedry, a w ich miejsce powołano cztery instytuty: Instytut Geodezji Wyższej i Astronomii Geodezyjnej, Instytut Fotogrametrii i Kartografii, Instytut Geodezji Gospodarczej oraz Instytut Poligrafii. W czasie tych przeobrażeń Katedra Podstaw Geodezji, Katedra Geodezyjnych Pomiarów Szczegółowych oraz Katedra Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej znalazły się w strukturze organizacyjnej Instytutu Geodezji Gospodarczej w postaci zespołów dydaktycznych. I tak Katedra Podstaw Geodezji została przekształcona w Zespół Geodezji I, którym w dalszym ciągu kierował prof. H.  Leśniok, Katedra Geodezyjnych Pomiarów Szczegółowych w Zespół Geodezji II kierowany przez prof.  T. Lazzariniego, a Katedra Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej w Zespół Geodezji Inżynieryjnej i Miejskiej, którego kierownictwo - po przejściu na emeryturę prof. inż. J. Ponikowskiego w 1970 r. - objął doc. dr inż. Marian Pękalski.

W 1972 r. w IGG rozpoczął pracę prof. Z. Kowalczyk , dotychczasowy profesor Wydziału Geodezji Górniczej AGH w Krakowie. W 1973 r. prof. Z. Kowalczyk zorganizował specjalność „geodezja w budownictwie podziemnym i górnictwie” i stał się inspiratorem powstania Zespołu Geodezji w Budownictwie Podziemnym i Górnictwie, którego pracami kierował do przejścia na emeryturę. Wówczas to, od września 1978 r. kierownictwo Zespołu przejął prof.  Janusz Martusewicz.
We wrześniu 1978 r. prof. T. Lazzarini przeszedł na emeryturę. Opiekę nad Zespołem Geodezji II przejął prof. H. Leśniok, który w dalszym ciągu sprawował jednocześnie funkcję kierownika Zespołu Geodezji I, co w niedługim czasie  doprowadziło do połączenia obu zespołów w Zespół Geodezji. W 1984 r. po odejściu na emeryturę prof. H. Leśnioka, kierownictwo Zespołu Geodezji przejął prof. Aleksander Skórczyński.

W 1988 r. w Instytucie Geodezji Gospodarczej doszło do przekształcenia zespołów dydaktycznych w zakłady naukowo-dydaktyczne i tak: Zespół Geodezji stał się Zakładem Geodezyjnych Pomiarów Szczegółowych kierowanym w dalszym ciągu przez prof. A. Skórczyńskiego, Zespół Geodezji Inżynieryjnej i Miejskiej przekształcił się w Zakład Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej, którym nadal kierował doc. M. Pękalski, a Zespół Geodezji w Budownictwie Podziemnym i Górnictwie w Zakład o tej samej nazwie (ZGwBPiG) pod kierownictwem prof. J. Martusewicza. W 1991 r. doc.  M. Pękalski przeszedł na emeryturę, a kierownictwo Zakładu Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej (ZGIP) objął prof. Witold Prószyński. W 2002 r. kierownictwo Zakładu Geodezyjnych Pomiarów Szczegółowych (ZGPSz) objął prof. K. Szeliga. W 2005 r. specjalność GwBPiG przestała funkcjonować, a pracownicy Zakładu stali się pracownikami Zakładu GIP lub Zakładu GPSz.
W roku akademickim 2007/08 nastąpiły kolejny raz zasadnicze zmiany w strukturze Wydziału, a mianowicie z dniem 1 stycznia 2008 r. na Wydziale Geodezji i Kartografii zniesiono instytuty i powołano sześć zakładów: Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej, Zakład Geodezji i Astronomii Geodezyjnej, Zakład Geodezji Inżynieryjnej i Pomiarów Szczegółowych, Zakład Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym, Zakład Kartografii oraz Zakład Katastru i Gospodarki Nieruchomościami. Zakład Geodezji Inżynieryjnej i Pomiarów Szczegółowych powstał z połączenia dwóch dotychczasowych zakładów Instytutu Geodezji Gospodarczej, a mianowicie Zakładu Geodezji Inżynieryjno-Przemysłowej i Zakładu Geodezyjnych Pomiarów Szczegółowych. Do 2010 r. Zakładem tym kierował prof.  W. Prószyński, a następnie prof. E. Nowak.

W latach 2008-2014 nastąpił rozwój kadry naukowo-dydaktycznej Zakładu. Stanowiło ją wówczas dwóch profesorów, dwóch doktorów habilitowanych, siedmiu doktorów i ośmiu magistrów inżynierów. Pozwoliło to na przekształcenie z dniem 1 września 2014 r. Zakładu Geodezji Inżynieryjnej i Pomiarów Szczegółowych w Katedrę Geodezji Inżynieryjnej i Systemów Pomiarowo-Kontrolnych. Pierwszym kierownikiem Katedry został prof. Edward Nowak.
Katedra GIiSP-K prowadzi zajęcia dydaktyczne na Wydziale Geodezji i Kartografii na studiach stacjonarnych I-go i II-go stopnia oraz na studiach niestacjonarnych I-go i II go stopnia (inżynierskich i magisterskich). Poza nauczaniem z zakresu przedmiotów podstawowych i zawodowych oraz ćwiczeń terenowych dla wszystkich studentów Wydziału, Katedra kształci magistrów inżynierów w zakresie specjalności Geodezja Inżynieryjno-Przemysłowej.

W okresie powojennym opracowano szereg podręczników i skryptów akademickich. Do najważniejszych należą:
•    Wykłady Geodezji II, PWN, T.Lazzarini, wydania I-V,  (1957-1983);
•    Geodezja w budownictwie tunelowym, Bramorski K., PPWK, 1957;
•    Geodezja kolejowa, t.III dz. Geodezja gospodarcza, Ponikowski J., PPWK, 1954, 1960;
•    Geodezja miejska, Bramorski K., Gomoliszewski J., Lipiński M., PPWK, 1973;
•    Wykłady Geodezji I, Leśniok H., PWN, 1981;
•    Geodezyjne pomiary przemieszczeń budowli i ich otoczenia, T.Lazzarini, PPWK, Warszawa, 1977;
•    Wybrane działy geodezji inżynieryjnej, Kamińska-Czyż K., Pękalski M., Wyd. PW, 1975-1982;
•    Geodezja inżynieryjna tom I, II i III, praca zbiorowa, koordynator dzieła Marian Pękalski, PPW-K, 1979 /wielokrotnie wznawiana/;
•    Geodezja: geodezyjna osnowa szczegółowa, praca zbiorowa, koordynator dzieła Tadeusz Lazzarini, PPWK, 1989;
•    Podstawy obliczeń geodezyjnych, Skórczyński A. PPWK, 1983;
•    Rachunek wyrównawczy, A. Skórczyński, PPW-K, 1985;
•    Niwelacja trygonometryczna w pomiarach szczegółowych, A.Skórczyński, Oficyna Wydawnicza PW, 2000;
•    Lokalna triangulacja i trilateracja, A.Skórczyński,  Oficyna Wydawnicza PW, 1997
•    Geodezja I, Ząbek J., Wyd. PW, 1991, 2015;
•    Niezawodność sieci geodezyjnej, W.Prószyński, M.Kwaśniak, Oficyna Wydawnicza PW, 2002;
•    Podstawy geodezyjnego wyznaczania przemieszczeń, W.Prószyński, M.Kwaśniak, Oficyna Wydawnicza PW, 2006, 2015;
•    Odporność wewnętrzna modeli liniowych na zaburzenia w danych obserwacyjnych, Prószyński W., Centrum Studiów Zaawansowanych PW, 2012;
•    Algorytmy numeryczne w geodezji, Nowak E., Oficyna Wydawnicza PW;
•    Ćwiczenia z geodezji inżynieryjnej i miejskiej, Kamińska-Czyż K., Kisiel K., Kowalski R., Odziemczyk W., Woźniak M., Zaczek-Peplinska J., Oficyna Wydawnicza PW, 2015.

Pomimo upływu wielu lat treści zawarte w/w. podręcznikach należą do kanonu sztuki geodezyjnej.