Wyniki badań interdyscyplinarnego zespołu nad układem urbanistycznym antycznego miasta Nea Paphos

Nea Pafos, hellenistyczno-rzymska stolica Cypru, została założona zgodnie z regularnym planem ulic, znanym jako siatka Hippodamii, w okresie hellenistycznym. Celem realizowanego przez Uniwersytet Jagielloński, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego i Politechnikę Warszawską projektu było stworzenie hipotetycznych rekonstrukcji Nea Pafos z okresu hellenistycznego oraz zaproponowanie lokalizacji głównych budynków publicznych i modelowania ruchu miejskiego.

Wyniki prac projektu „MA-P Maloutena i Agora w planie urbanistycznym Pafos: Modelowanie miejskiego krajobrazu stolicy hellenistycznego i rzymskiego Cypru” realizowanego przez Uniwersytet Jagielloński, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego i Politechnikę Warszawską zostały opublikowane w najnowszym wydaniu biuletynu BASOR (Bulletin of the American Society of Overseas Research; link do artykułu: https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/730152).

Nea Pafos, hellenistyczno-rzymska stolica Cypru, została założona zgodnie z regularnym planem ulic, znanym jako siatka Hippodamii, w okresie hellenistycznym. Mimo trwających od lat 60-tych XX wieku badań archeologicznych, możliwości rekonstrukcji miasta były ograniczone. Wyniki przedstawione w artykule opisują, jak nowoczesne metody komputerowe mogą pomóc w analizie starożytnego planowania urbanistycznego i odtworzeniu jego elementów. Przeprowadzono badania z zakresu analiz sieci ulic i układów przestrzennych w miastach z późnego okresu klasycznego i hellenistycznego, takich jak Olynthus, Priene, Pireus i Ptolemais z wykorzystaniem metod Space Syntax i analiz sieciowych. Wyniki badań zostały wykorzystane do stworzenia hipotetycznych rekonstrukcji Nea Pafos z okresu hellenistycznego. Głównym celem było zaproponowanie lokalizacji głównych budynków publicznych i modelowania ruchu miejskiego.

Metodologia, która została zaproponowana, jest eksperymentalna, a artykuł jest próbą pokazania, jak nowoczesne narzędzia i praca interdyscyplinarnego zespołu mogą pomóc w zrozumieniu i odtworzeniu układu zabudowy antycznego miasta.

Badania finansowane zostały przez NCN w ramach konkursu OPUS (2019/35/B/HS3/02296).

Schemat metodologii wykorzystanej do rekonstrukcji 3D miasta Nea Paphos. Wizualizacja 3D miasta Olynthus stworzona przy użyciu modelowania proceduralnego zgodnie z wynikami Space Syntax i analiz przestrzennych.
Wyniki analizy Space Syntax dla pięciu różnych wariantów siatki ulic dla Nea Paphos; wartości współczynnika Choice. Dwie reprezentacje hellenistycznego Nea Pafos utworzone przy użyciu modelowania proceduralnego: (a) długość działki wynosi 25 m; (b) długość działki wynosi 20 m.