Historia Zakładu Fotogrametrii i Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej

Wykłady z foto­grametrii od 1926 r. prowadził prof. Bro­nisław Piątkiewicz. Był jednym z trzech, obok prof. Edwarda War­chałowskiego (1885‑1953) i prof. Kaspra Weigla (1880-1941), wybit­nych prekursorów fotogra­metrii w Polsce. Był pier­wszym kontraktowym wykła­dow­cą fotogrametrii w Politechnice Warszawskiej i pier­wszym, który w odrodzonej Rzeczpospolitej Polskiej zorganizo­wał Oddział Fotogeodezyjny Ministerstwa Robót Publicz­nych w Krakowie (1924) w związku z pra­ca­mi delimi­ta­cyj­nymi grani­cy pol­sko-czechosło­wac­kiej, polsko-rumuńskiej i pol­sko-łotew­skiej. Był także auto­rem pierwszej, opracowa­nej fotogrametrycznie, mapy Tatr w skali 1:10 000 i prekur­sorem zastosowa­nia fotogra­metrii dla potrzeb gospo­dar­czych i arche­ologii.

Lata 30’ - zespół prof. Piątkiewicza (fot. Archiwum Zakładu)

Nowopowstała Pracownia Fo­to­gra­metrycz­na została wyposażona w pierwszy na Wydziale sprzęt foto­grametryczny: stereokomparator, przet­wornik Huger­shofa, stereograf Orela-Zeissa i foto­teo­dolit małoobrazkowy. Prowadzono w niej prace badawcze i realizowano pier­wsze prace dyplo­mowe z zakresu fotogrametrii (25 prac w latach 1930-1939).

Lata 30’ - zespół prof. Piątkiewicza (lewe) i pracowania fotogrametryczna (prawe) (fot. Archiwum Zakładu)

W tym okresie w Ministerstwie Robót Publicznych zainicjowano po­wo­łanie przedsiębiorstwa fotogrametrycznego Fotolot, które miało wykonywać zdjęcia lotnicze kraju. Kierownikiem i organizatorem Wydziału Aerofotogrametrycznego Polskich Linii Lotniczych LOT – Fotolot został M.B. Piasecki, który jednocześnie był starszym asystentem na Politechnice Warszawskiej. Jednym z pierwszych pracowników, a także później zastępcą kierownika był Wacław Sztompke (absolwent Wydziału Mierniczego PW, 1931), który specjalizował się w planowaniu i wykonawstwie lotów fotogrametrycznych. Przedsiębiorstwo Fotolot działało do 1939 r.

Po blisko 20. latach rozwoju technologii fotogra­me­trycz­nych, mimo wojny i ponie­sionych strat, w 1946 roku w odbudowującej się Politechnice Warszawskiej, na ówczesnym Wydziale Geodezyjnym powołano Katedrę i Zakład Fotogrametrii, a jej kierownikiem został prof. B. Piątkiewicz (1878-1966), który sprawował tę funkcję do 1960 r.

W 1947 r., po wojennej tułaczce, wrócił do kraju inż. M.B. Piasecki, przystępując do pracy początkowo w Katedrze Geodezji Wyższej, od roku 1949 trwale związał się z Katedrą Fotogrametrii (do 1975 r.). Już wówczas należał do wybitnych fotogrametrów polskich, wniósł wiele do rozwoju fotogrametrii, opracowując między innymi podręcznik z fo­to­gra­metrii pt. Współczesne metody i przy­rządy foto­grametrycz­ne oraz monografię pt. Foto­grametria płaska (1951).

Pracowania fotogrametryczna (fot. Archiwum Zakładu)

W 1954 r. Zarządzeniem Ministra Szkolnictwa Wyższego dotychczasowy Wydział Geodezyjny został przemianowany na Wydział Geodezji i Kartografii, a także dokonano zmian nazw większości istniejących katedr i zakładów. Przy Katedrze Fotogrametrii powołano Zakład Topografii. Utworzenie drugiego Zakładu w Katedrze było zbieżne z uruchomieniem specjalności Fototopografii. Powstał wówczas wielokrotnie wznawia­ny podręcznik pt. Foto­gra­metria lotnicza i naziem­na (1958), z którego uczyło się wiele pokoleń polskich foto­gra­metrów.

Z dniem 1 września 1955 r. na wnio­sek JM Rektora PW na Poli­tech­nikę Warszawską został przeniesiony służbowo W. Sztompke, który pro­wadził wykłady w zakresie wykonawstwa i obróbki zdjęć lotniczych oraz podstaw fotogrametrii. Z Katedrą Fotogrametrii współpracował w tym czasie również doc. mgr inż. Stanisław Dmochowski – szef Biura Fotogrametrycznego Głównego Urzędu Pomiaru Kraju. W roku 1957 pracę na pół etatu podjął Bronisław Dzikiewicz (pracownik Wojskowej Akademii Technicznej), który na Wydziale Geodezyjnym Politechniki Warszawskiej wykładał topografię. Od 1955 roku ćwiczenia z topografii prowadził mgr inż. Jerzy Fellmann, przeniesiony z ówczesnej Katedry Pomiarów Szczegółowych, który aż do czasu przejścia na emeryturę (1989) był odpo­wie­dzialny za topografię.

W roku 1960, po przejściu prof. B. Piątkiewicza na emeryturę, kierownic­two Katedry i Zakładu Foto­grametrii objął prof. M.B. Piasecki (prof. nzw. w 1955 r., prof. zw. w 1966 r.). Kierownikiem Zakładu Topografii został wówczas płk B. Dzi­kie­wicz.

Dzięki dwóm znakomitościom w dzie­dzi­­nie fotogrametrii, jakimi byli prof. B. Piątkie­wicz i prof. M.B. Piasecki nastąpił w Katedrze szyb­ki rozwój badań nauko­wych, głównie w zakresie fotogrametrii analitycznej i jej praktycznych zastoso­wań. W latach 60. w Katedrze Fotogrametrii zatrudnionych zostało wielu absolwentów zainteresowanych fotogrametrią. Byli to: Mieczysław Niepokólczycki (od 1956), Andrzej Majde (od 1961), Leonard Pęczek (od 1962) oraz Aleksandra Bujakiewicz (od 1964).

Od początku lat 60. jednym z wiodących obszarów zainteresowania pracowników Zakładu była fotogrametryczna inwentaryzacja zabytków architektonicznych i archeologicznych w kraju i zagranicą. Głównym specjalistą w tym zakresie był dr inż. Mieczysław Niepokólczycki, który z tego zakresu wykonał także pracę doktorską, a jako członek wypraw naukowych prof. Michałowskiego, dokumentował metodami fotogrametrycznymi obiekty zabytkowe na terenie Syrii, Sudanu i Egiptu (m.in. świątynię Deir El-Bahari przed jej zalaniem). Z innych prac realizowanych ówcześnie w Zakładzie należy wymienić foto­gra­metryczne opracowanie ruin kościoła św. Brygidy w Gdańsku, Stare Miasto w War­szawie czy obiekty w Wiślicy, Opatowie i Głogowie. Warte podkreślenia jest także odtworzenie przez A. Majdego, na autografie A5, kształtu górnej części wieży Zamku Królewskiego na podstawie zdjęć amatorskich wykonanych przed II wojną światową.

W roku akademickim 1970/71 na Wydziale Geodezji i Kartografii powołano do życia Instytut Fotogrametrii i Kartografii, w ramach którego aż do roku 2007 funkcjonował Zakład Fotogrametrii, utworzony z przekształcenia Katedry Fotogra­metrii. W skład Zakładu weszli: prof. dr hab. inż. M.B. Piasecki – były kierownik Katedry i Za­kła­du Fotogrametrii, prof. nzw. B. Dzikiewicz – były kierownik Zakładu Topografii, doc. mgr inż. W. Sztompke, starsi wykładowcy: mgr inż. S. Bartoszewicz i dr T. Guethner, adiunkci: dr inż. A. Majde, dr inż. M. Niepokólczycki, dr inż. L. Pęczek, dr inż. J. Wapiński i dr inż. J. Fellmann, starsi asystenci: mgr inż. A. Bujakiewicz i mgr J. Jasiński oraz pracownicy techniczni: I. Gąsiorowska, Cz. Pomazańska, E. Porębska i A. Bogusławski. Na początku lat 70. do Zakładu zostali przyjęci: L. Bosek (w 1970), R. Preuss (w 1971), H. Skrobek (w 1974), A. Motas (w 1975) i B. Legun (w 1975).

Kolejnymi kierownikami Zakładu byli: prof. dr hab. inż. M.B. Piasecki (1970-1975), doc. J. Wapiński (1975-1980), doc. dr hab. inż. A. Majde (1977-1978), doc. dr hab. inż. A. Bujakiewicz (1980-1984), dr inż. R. Preuss (p.o. kierownika, 1985‑1987) i prof. dr hab. inż. S. Białousz (1991-2002), a po powrocie z kontraktów na Uniwer­sytetach w Zambii i Zimbabwe ponownie prof. dr hab. inż. A. Bujakiewicz (2002-2007 i 2008-2011).

Lata 60. i 70. XX w. to lata intensywnego rozwoju i wdrażania nowych metod fotogrametrii analitycznej w Polsce. W połowie lat 60., grupa polskich fotogrametrów, entuzjastów nowych analitycznych opracowań fotogrametrycznych, stworzyła – pod patro­natem doc. Tadeusza Wyszkowskiego (matematyka i entuzjasty fotogrametrii) oraz prof. M.B. Piaseckiego – tzw. (nieformalny) Zespół Fotogrametrii Analitycznej. W latach 1967-1971 powstały prace doktorskie z tego zakresu (A. Majde, A. Bujakiewicz, L. Pęczek). Inicjowano projekty z analitycznej fotogrametrii lotniczej oraz naziemnej, w tym realizowane w National Research Council of Canada (L. Pęczek – 1972/73, A. Bujakiewicz –1974/75), dzięki pomocy dr Teodora Blachuta, który kierował Sekcją Fotogrametryczną NRC.

Rozwój fotogrametrii analitycznej oraz dostępność w Zakładzie fotogrametrycznego systemu pomiarowego do opracowań analitycz­nych wyzwoliły zain­te­resowanie Za­kładu pomiarami inży­nierskimi. Przejawiło się to realizacją szeregu tematów ba­daw­czych i wdro­żeń, m.in.: bada­nia prze­strzen­nego kształtu prefabrykatów bu­do­wlanych, eksperymen­talny pomiar kształtu płaszczyzn stykowych statku na terenie Stoczni Gdańskiej, badanie zmian dyna­micznych kształtu w pro­cesie tłoczenia wybuchowego na pod­stawie obrazów z szyb­kiej kamery filmowej, badania statycznych i dyna­micznych odkształ­ceń prototypów dźwi­gów, badania zmian elementów nośnych (wiązarów) kon­strukcji hal prze­mys­łowych na terenie kopalni miedzi w Lubiniu, metoda i technologia pomiaru foto­gra­me­trycz­nego odkształceń i za­ry­sowań betonu, technologia fotogrametrycznego pomiaru przemieszczeń zapór ziemnych, ekranów asfaltowych i osuwisk. Zaproponowano również foto­grametryczne metody diagnostyki, kontroli leczenia i badań dla ortodoncji, ortopedii oraz protetyki.

Początek lat 80. XX w. to kontynuacja intensywnego rozwoju badań w zakresie fotogrametrii. Nadal przyjmowano młodych uzdolnionych fotogrametrów, wśród których byli: Zbigniew Prządka (w 1978 r.), Zdzisław Kurczyński (w 1979 r.), Edward Tomiczak (w 1980 r.), Wiesław Wolniewicz (w 1981 r.), Stanisław Niewiarowski (w 1983 r.), Dorota Zawieska (w 1984 r.), (Piotr Podlasiak – absolwent MEiL, w 1991 r.)i Jolanta Orlińska (w 1993 r.). Trudne lata 80. przyniosły szereg zmian na Wydziale, wielu pracowników Zakładu wyjechało za granicę, część na zagraniczne kontrakty (doc. dr hab. Leonard Pęczek na Uniwersytet w Nigerii, doc. dr hab. Aleksandra Bujakiewicz na Uniwersytet w Zambii, a następnie w Zimbabwe), inni wyemigrowali na stałe. Pełniącym obowiązki kierownika Zakładu został dr inż. Ryszard Preuss, który w latach 1991-1993 sprawował również funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Fotogrametrii i Karto­grafii.

Od końca lat 70. oraz w la­tach 80. zainicjowane zostały także prace badawcze wykorzystujące zdjęcia niemetryczne oraz ich korekcja oraz zobra­zowania niefotograficzne w opra­co­waniach fotogrametrycznych. Można tu odnotować m.in.: wykorzystanie obrazów pozyskanych telewizyjną kamerą prze­my­słową (praca doktorska R. Preussa, 1978), badanie zniekształceń geometrii obrazów skanerowych (Z. Kurczyński, A. Bujakiewicz, R. Preuss, 1979), badania dotyczące korekcji geometrycznej lotniczych obrazów skanerowych i radarowych (praca doktorska Z. Kurczyń­skiego, 1984), pomiar kształtu i zmian części ciała (kręgosłup) przy zastosowaniu stereo-rentgenografii (A. Bujakiewicz, 1978-80) oraz te­ch­­niki mory realizowanej analo­go­wo, spraw­dzo­nej na podstawie po­mia­ru kształtu kręgosłupów grupy 600 uczniów Szkoły Przy­zakładowej w Ursusie (A. Bujakiewicz, D. Za­wies­ka, 1980-84).

W latach 90. prowa­dzone były intensywne bada­nia nad rozwojem techno­logii opra­cowania numerycz­nego zdjęć lotniczych i obra­zów sateli­tarnych. Przygo­to­wano tech­nologię moderni­zacji ana­­lo­­gowego i anali­tycz­nego sprzę­­­tu fotogra­metrycz­nego wraz z opra­co­waniem pakietu opro­gra­mo­wa­nia do nume­rycz­­nego prze­twarzania da­nych obrazo­wych NADZÓR, DIGI­MAP, DIGIDEM, JUSTIS, JUSTA i KALIB (wdro­że­nia produk­cyjne R. Preuss, E. Nowak. E. Tomiczak). Rozwiązania te nie ustępowały podobnym rozwiązaniom oferowanym przez firmy zagraniczne i przez szereg lat z po­wo­dzeniem stosowano je w pracowniach foto­gra­metrycznych wielu przedsiębiorstw geodezyjnych. Opracowane rozwiązania zostały wyróż­nione nagrodami Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Gospodarki Przestrzennej i Bu­dow­nictwa.

W roku akademickim 1987/88, po przejściu do Zakładu Fotogrametrii Politechniki Warszawskiej prof. Stanisława Białousza, (kierownika Zakładu od 1991 r.) utworzono nowy zespół naukowo-dydaktycz­ny – Zespół teledetekcyjny, z pla­no­wanym przekształce­niem go w Zakład Telede­tekcji. W 1991 r. w ramach Zakładu Fotogra­metrii stara­niem prof. S. Biało­usza po­wsta­ło nowo­czesne Labo­ra­­torium Tele­detekcji, w którym roz­wijano techniki cy­fro­we do interpretowania zdalnie pozys­ki­wa­nych danych. Jego współ­­twór­cami i pierwszymi pra­cow­ni­kami naukowo-dy­daktycz­ny­mi byli: Je­rzy Chmiel, Krystyna Lady-Dru­życka, Zbigniew Mali­now­­ski oraz Maria Oszmiań­ska i Halina Ża­kow­ska, jako pra­cow­nicy nau­ko­wo-tech­nicz­ni. Przełom przy­niósł projekt TEMPUS (1994-1997) finan­so­wany przez Unię Euro­pejską, a mają­cy na celu m.in. uno­wo­cześnianie dydaktyki. Dzięki fun­duszom z tego programu labora­torium zostało wyposażone w spe­cjalistyczne stacje robocze, służące do przetwa­rza­­­nia obrazów sate­li­tarnych – francuski system PERI­CO­LOR 2001 z oprogramo­wa­niem GEOPERI­COL oraz ho­len­­derski system ILWIS. W kolej­nych latach zainstalo­wano amery­kańskie oprogra­mo­wanie ERDAS. Pracownicy Labora­tor­­ium wyjeżdża­­li na krótko- i długo­ter­mi­nowe staże na­u­ko­­we (Uni­­wersytet w Gan­da­wie, INRA w Avignon i Orle­anie, GDTA w Tuluzie, KTH w Sztok­holmie) i dos­ko­­nalili me­tody badaw­cze i dy­dak­tycz­ne. Pro­gram TEMPUS zakończył się pełnym sukce­sem – jedno­stka Po­li­tech­niki Warszaw­skiej otrzymała miano flago­wego laborator­ium z telede­tek­cji. Dzięki intensywnej współ­pracy z za­granicą nastą­pił szybki rozwój badań w zakresie zasto­sowań telede­tekcji i wy­miana naukowa z instytucja­mi zagranicznymi. W latach 90. i na początku lat 2000. Zespół Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej współpracował ze SPOT IMAGE z Tuluzy, w zakresie metodyki opraco­wania map satelitarnych i możliwości wykorzystania zdjęć satelitarnych dla potrzeb SIP na poziomie gminy, oraz z Royal Institute of Technology ze Sztokholmu, w zasto­so­wania SIP i teledetekcji do planowania oraz zarządzania zasobami naturalnymi. Opraco­wano koncepcję systemu informacji prze­strzen­nej dla województwa ostrołęckiego, a później również dla województwa mazowieckiego. W roku 2001 – w wyniku realizacji pro­jektu Komisji Europejskiej pt. „Development of the soil digi­tal database for the area of the Odra basin of the scale 1:250 000” (kie­row­nik pro­jektu: S. Białousz) – La­bo­ra­torium Teledetekcji i SIP uzys­kało status „Center of excellence” Komisji Euro­pejskiej w zakresie „Soil survey and soil information systems”.

W 1999 r., na stanowisko profesora nadzwy­czajnego zatrudniono dr hab. inż. A. Bujakiewicz, która objęła także funkcję kierownika Zespołu Fotogrametrii.

Rozwój fotogrametrii cyfro­wej zapoczątkowany w połowie lat 90. to nowa era w roz­woju tech­no­logii fotogrametrycznych. Dotych­cza­sowe fotogrametryczne instru­men­­ty analogowe i analityczne zo­stały zastąpione stacjami cyfro­wy­mi z odpowiednim oprogramo­wa­niem, a w kolejnych latach analo­gowe kamery lotnicze zostały wy­par­te przez kamery cyfrowe (od 2000 r.). Ta kombinacja umożliwiła automatyzację procesu zarówno na etapie pomiaru zdjęć cyfrowych. jak i ich przetwarzaniu. W 2000 r. dla obsługi dy­dak­tyki i prac badaw­czych w Zakła­dzie po­wstało bardzo nowo­­czes­ne, wielostanowis­ko­we labo­ra­tor­ium fo­­to­gra­me­trii cyfro­we które w ko­lejnych latach było aktualizowane i rozszerzane, poprzez dołączanie nowych stacji roboczych i modułów, w tym także do opracowywania zdjęć bliskiego zasięgu. Zgodnie z tren­­dem świato­wym nau­cza­nie foto­gra­­metrii prze­sta­wiono na tech­n­o­logie cyfrowe.

W roku 2001 funkcję kie­rownika Zakładu Fotogra­metrii objęła prof. A. Bujakie­wicz, która pełniła do roku 2012, także po zmianach organizacyjnych na Wydziale, kiedy to 1 stycznia 2008 r. zmianie uległa nazwa jednostki na Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej. W latach 2000-2010 do gro­na pracowników Za­kładu dołączyli: Sebastian Różycki (w 2000 r.), Wiesław Wolniewicz (w 2000 r.), Anna Fijał­kowska (w 2006 r.), Przemysław Ku­pi­­du­ra (w 2007 r.), Piotr Koza (w 2007 r.) i Krzysztof Ba­ku­ła (w 2009 r.).

W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku nastąpił szybki rozwój cyfrowych techno­logii fotogrametrycznych, w tym bliskiego zasięgu. Powszechne wdrożenie lotniczych kamer cyfrowych, lotniczych i naziemnych systemów skaningu laserowego, rozszerzyło znacznie zakres zastosowań, m.in. w zakresie 3D modelowania. W Zakładzie wykonywano w tym okre­sie wiele prac badawczych i wdrożeniowych z różnorodnej tematyki. W ramach prac własnych (praca doktorska D. Zawieska) opracowano zmodyfikowany system pomiarowy układu mięśniowo-szkieletowego człowieka z wykorzystaniem rastrów optycznych do generowania prążków mory, z wykorzystaniem kamer CCD do akwizycji obrazów oraz opracowaniem specjalistycznego algorytmu do przetwarzania obrazów mory (A. Spik, Wydz. Mechaniki Precyzyjnej PW, P. Podlasiak Wydział MEiL/GiK PW) oraz wyznaczania parametrów medycznych (J. Nowotny, AWF Katowice). Zgłoszono zastrzeżenie patentowe nr 170284 pod nazwą „System i urządzenie diagnozowania wad postawy ciała człowieka metodą mory”, (D. Zawieska, J. Nowotny, P. Podlasiak).

Był to okres ustrojowych prze­mian w gospodarce. Pra­co­wnicy Zakładu włączyli się w sztandarowe prace na po­zio­mie krajowym, a miano­wicie wsparcie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii w za­kresie opracowania stan­dardów zdjęć lotniczych i orto­fotomap dla potrzeb budowy Systemu Identyfikacji Działek Rolnych – LPIS oraz wsparcie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w zakresie wykorzystania technik teledetek­cyj­nych do kontroli dopłat bezpośrednich. Drugim zadaniem o równie fundamen­talnym znacze­niu dla branży geodezyjnej było rozpoczęcie prac nad budową numerycznego modelu terenu w skali kraju, a następnie opracowanie i wdrożenie standardu Bazy Danych Topograficznych (obecnie BDOT10k). W pracach tych, w zakresie prac fotogrametrycznych uczestniczyli pracownicy Zakładu: Z. Kurczyński i R. Preuss, natomiast jako konsultant merytoryczny w ARiMR J. Chmiel.

W zakresie badań naukowych w tym okresie podjęto temat korekcji geometrycz­nej i przydatności wysokorozdzielczych zobrazowań satelitarnych do zasilania baz da­nych topograficznych. Była to odpowiedź na zaistniałe w świecie systemy satelitarne o bardzo dużej rozdzielczości przestrzennej VHRS oraz podjęte w kraju prace nad budo­wą bazy danych topograficznych na poziomie mapy topograficznej w skali 1:10 000. W tym zakresie w Zakładzie zrealizowano kilka projektów badawczych. Wynikiem realizowanych prac badawczych były m.in. monografie naukowe, podręczniki i opra­cowania kartograficzne: Podstawy fotogrametrii Z. Kurczyń­skiego i R. Preussa, Lotni­cze i satelitarne obrazowanie Ziemi Z. Kurczyńskiego, Metodyka wykorzystania super- i hiper­spektralnych danych satelitarnych w analizie jakości wód śródlądowych – monografia habilitacyjna K. Osińskiej-Skotak (2010), Morfologia matematyczna w teledetekcji P. Kupidury, P. Kozy i J. Marciniaka, Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii i ochrony gleb F. Kuźnickiego, S. Białousza i P. Skłodowskiego, mapy do Atlasu Rzeczypospolitej (S. Białousz), mapa gleb Polski wg klasyfikacji FAO (B. Dobrzański, F. Kuźnicki, S. Białousz) współautorstwo Soil Atlas of Europe oraz European Geographical Soil Database 1:1M (S. Białousz), zbiorowa monografia System Baz Danych Przestrzennych dla województwa mazowieckiego pod red. S. Białousza.

W latach 2012-2020 kierownikiem Zakładu była dr hab. inż. Katarzyna Osińska-Skotak. W tym czasie Zakład wzmocnili, w zakresie teledetekcji i systemów informacji przestrzen­­nej: Joanna Pluto-Kossakowska, Małgo­rzata Radło-Kulisiewicz, Helena Łoś, Sylwia Marczak, Oskar Graszka, Aleksandra Radecka, Anna Podkowa, a w zakresie fotogrametrii: Jakub Markiewicz, Wojciech Ostrowski, Magdalena Pilarska, Artur Karol Karwel. W zakresie realizowanych projektów zatrudnieni byli również Konrad Górski, Adam Salach, Łukasz Jełowicki, Arkadiusz Jagura, Adam Kocot, Anna Kubicka.

Obecnie, od 2020 r., kierownikiem Zakładu jest dr hab. inż. Dorota Zawieska. Ostatnio do Zespołu Fotogrametrii dołączyli Artur Nowakowski, Anna Płatek oraz Dorota Marczykowska.

W strukturze Zakładu funkcjonują dwa zespoły dydaktyczne: Zespół Fotogrametrii oraz Zespół Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej. Zakład posiada cztery specjalistyczne pracownie dydaktyczno-badawcze: Laboratorium Teledetekcji Satelitar­nej, Laboratorium Systemów Informacji Przestrzennej, Laboratorium Foto­gra­metrii Cyfrowej i Laboratorium Danych 3D. Służą one zarówno dydaktyce, jak również naukowemu rozwojowi pracowników i doktorantów.

Zakład prowadzi badania naukowe z szerokiego zakresu tematycznego: fotogrametrii lotniczej, foto­grametrii bliskiego zasięgu, lotniczego i naziemnego skaningu laserowego, teledetekcji i systemów informacji przestrzennej oraz ich zastosowań w różnych dziedzinach nauki i gospodarki. Prowadzone prace skupiają się w szczególności na rozwijaniu oraz automatyzowaniu procesów i metod cyfrowego przetwarzania danych lotniczych także niskopułapowych) i satelitarnych (wielo-, super-, hiper­spektralnych, radarowych i termalnych) i ich zasto­so­waniu w różnych dziedzinach (m.in. monitorowaniu i ochronie środowiska, archeologii, gospodarce przestrzennej, zarządzaniu kryzysowym), badaniach z zakresu metodyki generowania ortofotomap, true-ortho i numerycznego modelu terenu, nume­rycz­nego modelu pokrycia terenu, metodyki integracji danych wieloźródłowych i wielo­sensorowych (skaningu lotniczego i naziemnego, danych z sensorów optycznych, optycznych i mikrofalowych itd.), z zakresu projektowania systemów informacji przestrzennej dla potrzeb administracji publicznej i różnych instytucji branżowych, jak również nad metodyką analiz przestrzennych i modelowania różnorodnych zjawisk i procesów.

Zakład współpracuje z różnymi jednostkami naukowymi i insty­tucjami, m.in. z GUGiK, ARiMR, Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Instytutem Ochrony Środowiska i wieloma uniwersytetami krajowymi i zagranicznymi oraz firmami, m.in.: MGGP Aero, MSP Marcin Szender, Smarttech 3D, Astri Polska, Skysnap, Tensorflight sp. z o.o. Szczególnie dynamicznie rozwija się współpraca z wieloma ośrodkami dziedzictwa kultury m.in. z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Zamkiem Królewskim, Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim - Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum w Biskupinie, Muzeum w Treblince, Muzeum byłego Obozu Zagłady w Chełmnie nad Nerem oraz wielu innych instytucjach ochrony zabytków. Pracownicy Zakładu uczestniczą czynnie w pracach Polskiego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji oraz Oddziału Teledetekcji i Geoinformatyki Polskiego Towarzystwa Geograficznego, jak również w pracach organizacji i instytucji międzynarodowych.

W ostatnich kilku latach wiele prac badawczych i badawczo-rozwojowych dotyczyło zagadnień związanych z automatyzacją przetwarzania danych wielo­źródłowych oraz uzyskiwa­nia na ich podstawie informacji tematycznej, zastosowania bezza­łogowych statków po­wietrz­nych w zarządzaniu kryzysowym, monitorowaniu i ocenie stanu środowiska przyrodni­czego, stanu zagospodarowania terenu i rozwoju urbanistycznego. Rozwijane są me­to­dy prze­twa­­rzania danych lotniczych i satelitarnych, w tym: metody przetwarzania zdjęć ukośnych, metody ekstrakcji informacji ze zdjęć radarowych i hiperspektralnych. Prowadzone są badania związane z analizą algorytmów przetwarzania obrazów cyfrowych bliskiego zasięgu i danych z naziemnego skaningu laserowego, automatyzacją procesów generowania produktów fotogrametrycznych, w szczególności wykorzystania danych archiwalnych i algorytmów Computer Vision (CV) w inwentaryzacji oraz rekonstrukcji i wizualizacji obiektów dziedzictwa kultury.

W 2020 roku Zakład zakończył realizację dwóch dużych projektów badawczo-rozwojowych finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – projekt na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa pt. Zaawansowane technologie wspomagające przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z powodziami SAFEDAM (projekt realizowany przez konsorcjum pięciu instytucji, lider konsorcjum PW, kierownik projektu: Z. Kurczyński) oraz projekt w ramach konkursu BIOSTRATEG II pt. Innowacyjne podejście wspierające monitoring nieleśnych siedlisk przyrodniczych NATURA 2000, z wyko­rzys­taniem metod teledetekcyjnych – HabitARS (lider projektu: MGGP Aero, kierownik projektu: Ł. Sławik (MGGP Aero, koordynator zadań PW: K. Osińska-Skotak).

Obecnie realizowane są kolejne inter­dyscyplinarne projekty i prace badawczo-rozwojowe z NCN i NCBiR oraz we współpracy z PAN oraz Ministerstwem Dziedzictwa i Kultury Narodowej. W Zakładzie realizowane są także projekty finansowane w ramach Priorytetowych Obszarów Badawczych programu Inicjatywa Doskonałości Uczelnia Badawcza na Politechnice Warszawskiej. W ramach Regionalnego Program Operacyjnego Województwa Mazowieckiego pracownicy Zakładu biorą udział w projektowaniu fotogrametrycznych pól testowych do kalibracji aparatów cyfrowych, naziemnych skanerów laserowych oraz innych pól kalibracyjnych wykorzystywanych dla potrzeb UAV czy mobilnych systemów pomiarowych.

Doświadczenia uzyskane w wyniku prowadzenia badań naukowych i wdrożeniowych są wykorzystywane do unowocześniania procesu dydaktycznego. Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej w zakresie działalności dydaktycznej kształci na 3 kierunkach studiów: Geodezji i Kartografii, Gospodarce Przestrzennej i Geoinformatyce. Jest odpowiedzialny za kształcenie studentów na dwóch specjalnościach kierunku Geodezja i Kartografia: Fotogrametria i Teledetekcja oraz Systemy Informacji Przestrzennej.

Specjalność Fotogrametria i Teledetekcja to specjalność kształtująca umiejętności pozyskiwania kartometrycznych i tematycznych danych o terenie przy użyciu nowoczesnych technik obrazowania (pozyskiwane z różnych pułapów za pomocą różnych sensorów).

Na specjalności Systemy Informacji Przestrzennej studentów kształci w zakresie szeroko pojętego projektowania systemów informacji przestrzennej, przeprowadzania analiz przestrzennych, standaryzacji danych oraz wybranych działów informatyki i oprogramo­wania dla SIP.

Zakład ma także duży udział w organizowaniu i prowadzeniu zajęć na specjalności anglojęzycznej kierunku Geodezja i Kartografia o nazwie Mobile Mapping and Naviagation Systems. Prowadzi również studia podyplomowe „Systemy Informacji Przestrzennej” i zajęcia na Akademii Geomatyki Praktycznej. Od ponad 15 lat współpracuje z Uniwersytetem Technicznym w Wiedniu (Instytut Fotogrametrii i Teledetekcji), gdzie corocznie wysyła czterech studentów semestru dyplomowego dla realizacji pracy dyplomowej.

Widocznym osiągnięciem i efektem modernizacji dydaktyki są wydawnictwa typu podręcznikowego o zasięgu krajowym, opracowane w Zakładzie: Podstawy fotogrametrii (Z. Kurczyński, R. Preuss, Oficyna Wydawnicza PW, 1989, 5 wydań), Lotnicze i satelitarne obrazowanie Ziemi (Z. Kurczyński, Oficyna Wydawnicza PW, 2006, 2 wydania), Fotogrametria (Z. Kurczyński, PWN, 2014). Podręczniki te stały się podstawową literaturą w zakresie fotogrametrii zalecaną na kierunkach „geodezja i kartografia” krajowych uczelni publicznych i niepublicznych.

Wśród absolwentów specjalności, prowadzonych przez Zakład Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej są m.in. byli Główni Geodeci Kraju (Jolanta Orlińska), wiceprezesi Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii (Ryszard Preuss) oraz pracownicy kadry kierowniczej różnych instytucji i firm.

Pracownicy Zakładu pełnili funkcję Dziekana Wydziału (prof. Stanisław Białousz), Prodziekanów ds. kształcenia (Prof. Aleksandra Bujakiewicz, dr hab. inż.  Jerzy Chmiel) oraz Prodziekanów ds. nauki (dr hab. inż. Dorota Zawieska). Obecnie Prodziekanem ds. organizacji i nauki jest pracownik Zakładu – dr hab. inż. Katarzyna Osińska-Skotak, a Prodziekanem ds. Studenckich i współpracy międzynarodowej – dr inż. Krzysztof Bakuła.

Opracowanie tekstu: prof. dr hab. Zdzisław Kurczyński (w opracowaniu wykorzystano: 
„Wczoraj i dziś, czyli rys historyczny powstania i działalności Zakładu”
z Monografii pt. „70 lat Zakładu Fotogrametrii, Teledetekcji i System Informacji Przestrzennej”,
Politechnika Warszawska, Warszawa 2016)

» Zapraszamy do zapoznania się z prezentacją przygotowaną z okazji Jubileuszu 100-lecia Wydziału.